’t Waeter komt !
Brouwershaven in de Ramp van ’53
INLEIDING
De Watersnood van 1953 voltrok zich in de nacht van 31 januari op 1 februari 1953. Springtij en een noordwesterstorm stuwden het water in de trechtervormige Noordzee op tot recordhoogte. In Nederland overstroomde een groot deel van Zeeland, West-Brabant en de Zuid-Hollandse eilanden. Hierbij verdronken 1836 mensen en tienduizenden dieren; ruim 100.000 mensen verloren hun huis en bezittingen. De Ramp van 1953 veroorzaakte, behalve het enorme verlies aan mensenlevens, grote schade aan de veestapel, gebouwen en infrastructuur. De totale schade bedroeg ca. 1,5 miljard gulden (700 miljoen euro).
Schouwen-Duiveland lag in het hart van het rampgebied. Bijna het gehele eiland was onder water gelopen. Alleen de Kop van Schouwen en een hooggelegen deel bij Zierikzee zijn droog gebleven. Ook Brouwershaven werd zwaar getroffen. Toen in de vroege ochtend van 1 februari de vloedplanken aan de havenkade het begaven gutste het water het stadje in. Oude onderpuien bezweken onder de abnormale druk van het onstuimige water. De vloedplanken die de straten zouden moeten afsluiten werden overspoeld en naar alle kanten bruiste het water door de straten van Brouw de lager gelegen polders in. Op de markt en de havenkade stond het water 1,5 meter hoog. In de lager gelegen Sint Nicolaaskerk kwam het water tot 3,5 meter hoog … In Brouwershaven zijn 3 mensen overleden als gevolg van de Ramp, tientallen mensen raakten gewond en onderkoeld en honderden mensen moesten have en goed achter zich laten. De schade aan huizen, gebouwen, wegen en dijken was enorm.
In 2023 is het 70 jaar geleden dat de Ramp zich voltrok. Op tal van plekken in zuidwest Nederland en op Schouwen-Duiveland worden de Ramp en de slachtoffers herdacht. Ook in Brouwershaven willen we uitvoerig stilstaan bij de Ramp van ‘53. We doen dat met de manifestatie ’t Waeter komt ! Een manifestatie waarbij we de inwoners betrekken, gelegenheid bieden tot het ophalen en uitwisselen van verhalen en herinneringen, jongere mensen en nieuwkomers meenemen in hoe het Brouwershaven is vergaan tijdens de Ramp, de nasleep daarvan en wat daar tot op de dag van vandaag nog van te zien is.
De manifestatie zelf start op 24 juni en eindigt op 9 september (open monumentdag). Maar de voorbereidingen zijn al volop begonnen. Op 28 januari jl. hebben we een inloopdag georganiseerd voor alle inwoners met de uitnodiging verhalen te delen en documenten, foto’s en objecten mee te nemen die herinneren aan de Ramp. De belangstelling was groot: hele families met opa’s en/of oma’s die de ramp nog hebben meegemaakt zijn samen met hun kinderen en soms ook kleinkinderen naar de inloopdag gekomen. Het was een hartverwarmende, betekenisvolle bijeenkomst, die ons heeft geholpen bij het verder uitdenken van de manifestatie ’t Waeter komt ! en de verschillende programmaonderdelen. Ook hebben we die dag benut om te inventariseren hoeveel belangstelling er is om als vrijwilliger mee te doen in de uitvoering van de manifestatie.
De manifestatie ’t Waeter komt ! bestaat uit een grote tentoonstelling in de Sint Nicolaaskerk, rondwandelingen in en rond Brouwershaven langs nog zichtbare sporen van de Ramp, lezingen en presentaties en een publicatie over de Ramp in Brouwershaven. Ook komt de Urker visserkotter UK 141 naar Brouw. De UK 141 heeft destijds samen met andere Urker vissersschepen een belangrijke rol gespeeld in het op gang krijgen van eerste reddingsoperaties op Schouwen-Duiveland, in het bijzonder ook in Brouwershaven.
’t Waeter komt ! is een manifestatie die we organiseren vanuit een samenwerking met verschillende organisaties en vooral met veel betrokkenheid van de inwoners zelf. Daarmee past de manifestatie ook goed in de doelstellingen van de coördinerende Stichting Cultuur & Erfgoed Brouwershaven om meer leven in de brouwerij te krijgen, inwoners trots te laten zijn op waar ze wonen, samen te werken aan mooie en betekenisvolle initiatieven en daarmee ook meer bezoekers en toeristen naar de mooiste stad aan de Grevelingen te krijgen.
Bijhorende events
Tentoonstelling ’t Waeter komt !
In de Sint Nicolaaskerk komt een grote overzichtstentoonstelling over de Ramp in Brouwershaven.
Installatie/kunstwerk Zeespiegel
Met kunstenaar/fotograaf Ank van Eekelen
Rondwandeling Sporen van de ramp
Van 24 juni tot en met 9 september. Start en eindigt in de Sint Nicolaaskerk.
Presentaties met persoonlijke verhalen
Deze presentatie van Nel de Nooijer zal op verschillende momenten gegeven worden
UK 141
De UK 141 zal tijdens het openingsweekend van de manifestatie (24/25) juni in de oude haven komen liggen.
Klassenbezoek
Zij krijgen daar het Brouwse verhaal van de Ramp ook gepresenteerd door Nel de Nooijer.
Handwerkgroep Poortershof
De breiwerken zullen worden verkocht in de ‘museumwinkel’ bij de tentoonstelling ’t Waeter komt ! in de Sint Nicolaaskerk
Optreden Muziekvereniging Apollo
samen met de harmonievereniging uit Voorburg worden de optredens van 1953 herhaalt, op de slotdag van de manifestatie op 9 september.
Organisatie
De manifestatie ’t Waeter komt ! bestaat uit verschillende programmaonderdelen die door verschillende organisaties worden georganiseerd. SCEB is de coördinerende organisatie. Met de betrokkenheid van verschillende organisaties moet de manifestatie een Brouwershaven breed initiatief worden voor en door de Brouwse samenleving. De respectievelijke projecten worden zodanig opgezet dat veel Brouwenaren bij de organisatie betrokken zijn. Op deze wijze willen we bewerkstelligen dat de manifestatie bij draagt aan de gemeenschapszin en maximale betrokkenheid van de inwoners.
|
Project |
organisatie |
|
Tentoonstelling ’t Waeter komt ! |
SCEB / De Nicolaas |
|
UK 141/hoogaars ARM 17 in Brouw |
Museumhaven Zeeland |
|
Presentatie Nel de Nooijer |
SCEB / De Nicolaas |
|
Handwerkgroep Poortershof |
Poortershof |
|
Rondwandeling Sporen van de Ramp |
SCEB |
|
Arrangementen horeca/winkels |
OVB |
|
Optreden Peter Slager |
Brouwse Dag |
|
Training vrijwilligers |
allen |
Deze organisaties zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van hun project. Daarnaast is
SCEB verantwoordelijk voor de overkoepelende organisatie:
• Zorgdragen voor noodzakelijke afstemming met alle deelnemende organisaties.
• Zorgdragen voor benodigde fondswerving.
• Uitvoering van de collectie promotiecampagne en publiciteitsmiddelen.
• Financiële administratie en verantwoording.
Vanaf januari neemt SCEB het initiatief om een maandelijks afstemmingsoverleg te organiseren met alle betrokken organisaties in een (Coordinatieteam).
Speciaal voor het onderdeel publiciteit wordt een beroep gedaan op een marketingcommunicatie professional, bij voorkeur lokaal. Ook de tentoonstelling zal van een professionele vormgeving worden voorzien.
